Μία από τις πολλές πτυχές του έργου του Ντοστογιέφσκι είναι η αναγωγή της μιζέριας σε τέχνη, χωρίς καλύμματα ή περισσότερα στολίδια. Στο πρώιμο έργο του και πριν καταπιαστεί με έννοιες όπως ο σωσίας, ο θεός, το καλό και το κακό, όπως συμβαίνει και στους Φτωχούς, η ανθρώπινη ψυχή αποκαλύπτεται μέσα από γράμματα και ημερολογιακές σελίδες, εστιάζοντας σε καταθέσεις συναισθημάτων και ανταλλαγές υποσχέσεων και συμβουλών, παρμένες κατευθείαν από τη ρωσική καθημερινότητα της εποχής, με όλη την υπερβολή, τη μικρότητα ή τα τετριμμένα ζητήματα που πραγματεύονται. Η γνωριμία και με τους δύο γίνεται "ανάμεσα" στις σελίδες, σε όσα λέγονται και σε όσα αποσιωπώνται, χωρίς την πιο δυτική εμμονή της εκλογίκευσης και των προσχημάτων.
0
Σαδισμός
Δεν είναι τυχαίο ότι ο De Sade έδωσε κυριολεκτικά το όνομά του στην έννοια του σαδισμού όπως την ξέρουμε. Αν κανείς προσπεράσει την αμαρτωλή προκλητικότητα της γραφής του που σε ορισμένες φάσεις μοιάζει λίγο κουραστική, θα δει μια πραγματική φιλοσοφία να ξεδιπλώνεται σε σχέση με την εξέγερση ως πολιτική και σεξουαλική θέση.
Η Μποβαρύ, ρομαντική και κάπως κωμικοτραγική, είναι ένα είδος δον Κιχώτη της κοινωνικής ζωής, που οδηγείται από χιμαιρικές επιθυμίες που γεννήθηκαν μέσα από τις σελίδες των ρομαντικών. Αν και φαινομενικά η πλοκή μοιάζει με τα ρεαλιστικά μυθιστορήματα του αιώνα, ακριβώς αυτή η συνειδητοποίηση της τραγικότητας της μαντάμ Μποβαρύ αποτελεί τη μεγαλύτερη καινοτομία του Φλωπέρ. Οι αναγνώστες και ειδικά οι βιβλιόφιλοι αναγνώστες θα αναφωνήσουν τελικά όπως ο ίδιος ο συγγραφέας " Η Μποβαρύ είμαι εγώ!"
Παρά την όποια ταύτιση που κάθε βιβλιοπώλης θα νιώσει με μια πρώτη ματιά στο βιβλίο, δεν κατορθώνει να απαντήσει στο βασικό ερώτημα "ποιος είναι ο λόγος ύπαρξης αυτού του ημερολογίου?".
Νουβέλα τρόμου αλλά κυρίως μια ωδή στην αυτοκαταστροφή. Το έγκλημα και ο ακρωτηριασμός γίνεται στον βωμό της τέχνης και της πρόκλησης το όχημα προς την τέλεια εκμηδένιση. Ο έρωτας του χειρούργου προς την παράξενη ηρωίδα, το τέλειο ηθικό δίλημμα σχετικά με την αποδοχή ή όχι της βίαιης και αιματηρής προσπάθειας να καλυφθεί ένα ακατανόητο κενό.
Αμφιλεγόμενος ο Σελίν, αλλά αναμφίβολα κλασικό το βιβλίο αυτό. Ο σαρκασμός του είναι προκλητικός και σκληρός, οι συγκρούσεις είναι βίαιες και η πραγματικότητα δίνεται χωρίς ωραιοποιήσεις και εξιδανικεύσεις. Αναμφίβολα το ύφος του είναι μοναδικό, κατορθώνοντας να έλκει και να απωθεί ταυτόχρονα τον νεωτερικό αναγνώστη, οποίος θέλει να διαλύσει την εικόνα του στον καθρέφτη,
0
Έρωτας στα χρόνια της χολέρας
Με τη μαγική αφήγηση του Μαρκές, εξερευνούμε μια ιδιαίτερη ιστορία αγάπης, γνωρίζοντας από πάρα πολύ κοντά τους χαρακτήρες και το περιβάλλον τους, και απολαμβάνοντας κάθε σελίδα. Καθώς δεν ενδαφέρεται για τον καθ' αυτό ρεαλισμό, η πλοκή, οι ήρωες, το σκηνικό έχουν μια καθαρά δική του υπερβολή αλλά η ουσία γίνεται κατανοητή από όλους. Όταν διαβάζεις βιβλία του Μαρκές βυθίζεσαι στο σύμπαν του ολοκληρωτικά για όσο κρατάει.
Σε αντίθεση με τα πιο πολλά γνωστά έργα του Καμύ, αυτό δεν είναι μυθοπλασία. Δεν είναι ούτε φιλοσοφία κατά την άποψή μου. Ειναι ένα άψογα δομημένο δοκίμιο που μπορεί και πρέπει να διαβαστεί απ' όλους. Η ιδέα είναι απλή αλλά επιτακτική: όταν συνειδητοποιεί ο σύγχρονος άνθρωπος τον παραλογισμό του περατού και βασανιστικού κόσμου, ποια οφείλει να είναι η δική του στάση; Αγώνας ή παραίτηση; Επιμονή ή αυτοκτονία; Ο Καμύ διατρεχει με έναν δικό του σύντομο τρόπο, όχι εντελώς αμερόληπτα, ιδέες από μεγάλους διανοητές που βοηθούν να φωτιστεί το θεμελιώδες αυτό ερώτημα.
Το κλίμα του βιβλίου είναι υποβλητικό και είναι αρκετά καλογραμμένο. Δεν βρίσκω πραγματική ομοιότητα με το Άρωμα όπως συχνά λέγεται, ωστόσο η καταδίωξη και η παρακολούθηση της ηρωίδας από τον νοσηρό ταριχευτή διατηρούν το ενδιαφέρον τους ως το τέλος. Η όψη που σχετίζεται με τους προραφαηλίτες και τη ζωγραφική μου φάνηκε επιτηδευμένη και επιδερμική, περισσότερο ένα φιλολογικό πρόσχημα που συνοδεύει ένα προσεγμένο θρίλερ.
Η ιστορία του προτραίτου του Ντόριαν Γκρευ από το ζωγράφο Μπάζιλ αλλά και η εμβληματική φιγούρα του λόρδου Henry έχουν γίνει μνημειώδη στη δυτική κουλτούρα για όλους τους προφανείς λόγους και ξεπερνούν ίσως τα στενά όρια του βιβλίου όπου τα πρωτοσυναντσαμε. Ωστόσο, τα πολλά προσωπεία του ιδιοφυούς Oscar Wilde, αποτελούν σπουδή στην ανθρώπινη ψυχή, στην ανησυχία της θνητότητας και την απώλεια της νεότητας και κατά κύριο λόγο στην αισθητική και την ίδια την τέχνη. Βιβλίο που υπογραμμίζει ο αναγνώστης σε τέτοιο βαθμό τα σημεία που θα ήθελε να ξανασκεφτεί, ώστε να απαιτείται τουλάχιστον μια δεύτερη ανάγνωση. Μακριά από την ταινία.
Κατά τη γνώμη μου το πιο ουσιώδες και σημαντικό βιβλίο του Hesse. O άνθρωπος με όλες του τις αντιφάσεις και με όλα τα αινίγματα που ακολουθούν την ανθρώπινη φύση, μέσα από τον χαρακτήρα ενός είδους "υπερανθρώπου", που εντός της ταυτότητάς του κλείνει όλες τις υπαρξιακές αγωνίες του ατόμου στο ταξίδι προς τη γνώση, τη ζωή και το θάνατο.
Ο Ανδρέας Εμπειρίκος κατορθώνει να κανει την καθαρεύουσά του ερωτική, να τη μολύνει με νεολογισμούς και ξένες λέξεις, ονόματα και απαριθμήσεις ποιητών και αυτό σε όλες τις συλλλογές του. Ωστόσο αυτό αποτελεί και το πιο μεστό παράδειγμα του πανερωτικού του σύμπαντος που φιλοδοξεί να γίνει καθολικό, απόλυτο, ερωτικό, πολιτικό και μαζί θρησκευτικό. Δημιουργεί την ουτοπία του με μυθικά πλάσματα, με ιστορικά πρόσωπα, με ποιητικά σχόλια, αλλά κυρίως με τη ματιά του στραμμένη προς την προσωπική και συλλογική απελευθέρωση. Πέρα από τη γνωστή Οδό των Φιλελλήνων, ξεχωρίζω πάντα το ¨οταν οι ευκάλυπτοι θροίζουν στις αλέες στη μνήμη του Κώστα Καρυωτάκη που αποτελεί όπως και ο ίδιος ο ποιητής αναγνωρίζει ένα παντοτινό αντίπαλο δέος για τη φωτεινή Οκτάνα.
0
Μυθιστόρημα σαν τραγούδι
Ο Σκαρίμπας, αιώνια αιρετικός, σχετικά μοντερνιστής με τη δική του φωνή στα ελληνικά γράμματα, καθόλου σοβαροφανής ή ηθικολόγος, σημιουργεί ένα κείμενο που σε ξαφνιάζει με την ένταση της αφήγησηςκαι όχι απαραότητα της πλοκής. Το εντυπωσιακότερο για μένα ήταν ότι διαθέτει το ρυθμό μιας γρήγορης ποίησης και σε καλεί να το διαβάσεις δυνατά, όπως συμβαίνει με τον ποιητικό λόγο και παραδόξως, κυρίςω τον έμμετρο.
Το έργο αυτό διαθέτει ευαισθησία και ένα ιδιόμορφο είδος υπερρεαλισμού, όπου τα σπίτια μιλού, η γραφή χορεύει, οι άνθρωποι συλλογίζονται. Μια νουβέλα που διαβάζεται μονομιάς, με ανοιχτό μυαλό και με ένα είδος ποιητικής ευαισθησίας. Αν και η συγγραφέας θεωρείται από πολλούς εκπρόσωπος του εσωτερικού μονολόγου, το παρόν είναι κάτι εντελώς διαφορετικό, αποδίδοντας τον συνειδησιακό χώρο πλαγίως και με ακατανόητο τρόπο.
Η επιστημονική φαντασία ανέκαθεν μπορούσε να γίνεται βαθιά πολιτική, όμως η Le Guin το κατορθώνει με έναν αβίαστο τρόπο που κάνει τους αναγνώστες κάθε ηλικίας να απορούν. Η πολιτική, οι τάξεις, η ουτοπία, οι αντιφάσεις των συγχρονων κοινωνιών ξεδιπλώνονται μπροστά στα μάτια μας σε χωριστούς πλανήτες μέσα στο ταξίδι του Σεβεκ.Οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος εξερευνώνται με ένα απλό αλλά καθόλου απλοϊκό τρόπο και οι έννοιες του χρόνου, της ατομικότητας, της ιδιοκτησίας ακόμα και της οικογένειας, επαναπροσδιορίζονται με απτά στοιχεία, εξασφαλίζοντας ένα διασκεδαστικό παράθυρο προς τη φιλοσοφία. Το καλύτερο δώρο για εφήβους που ανησυχούν και για ενήλικες που δεν επαναπαύονται.
Τι ευχάριστη έκπληξη! Τι αγαπητά πρόσωπα! Δεν μπορώ να είμαι ίσως πλήρως αντικειμενική με τον συγκεκριμένο βιβλίο, καθώς το διάβασα μέσα στην καραντίνα και απέκτησε για μέσα εξ αρχής μια ιδιαίτερη θέση στη βιβλιοθήκη μου. Πρόκειται για έναν εγκλεισμο πολύ διαφορετικό από τους άλλους, μέσα στην πολυτέλεια αλλά και τη μοναξιά, γεμάτο χιούμορ και συγκινητικές στιγμές, με φόντο τις σημαντικίτερες πολιτικές εξελίξεις στην ιστορία της Ρωσίας. Ο έγκλειστος, παλιός αριστοκράτης, όχι κακεντρεχής,ως επί το πλείστον δίκαιος και ανθρωπιστής, είναι αποφασισμένος να κρατήσει το πρόσωπό του ακέραιο στις πιο παράδοξες συνθήκες. Το βιβλίο αυτό, χωρίς να γίνεται μελοδραματικό ή διδακτικό, μπορεί να σε κάνει να κατανοήσεις εν μέρει μια όψη της σοβιετικής Ρωσίας και της παρακμάζουσας αριστοκρατίας, με όλη τη σοβαρότητα του κωμικοτραγικού και του γκροτέσκου.
Πρόκειται για μια αφήγηση του πολέμου και ειδικότερα του πολέμου από την πλευρά του μαύρου πολεμιστή που αγωνίζεται και ενίοτε πεθαίνει, μέσα σ' έναν κόσμο που πολύ συχνά, ακόμα και σήμερα, δεν αναγνωρίζει την de facto αξία της ζωής και του θανάτου του. Αυτό όμως που κάνει αυτό το βιβλίο να ξεχωρίζει, είναι η δύναμη του λόγου του αφηγητή που "απολογείται" για τη στάση του στον θάνατο του καλύτερου του φίλου, πρόσπαθώντας να βρει μια ακρη για το σωστό και το λάθος, το ηθικό και φιλεύσπλαχνο, μέσα στη βαρβαρότητα του εκάστοτε πολέμου που εκμηδενίζει πρόσωπα και συνειδήσεις. Τη νύχτα όλα τα αίματα είναι μαύρα, διότι όλοι είμαστε μαύροι σε καποιο κάδρο, αλλά επίσης είναι όλα μαύρα, γιατί είναι όλα ίδια, χωρίς να μετράει τελικά η όποια ατομικότητα χτιζόταν με περίσκεψη εκτός του πολέμου.
Μέσα από μια ουσιαστικά ασήμαντη πλοκή και με αφετηρία ένα μυστήριο που ποτέ δεν αποσκοπεί σε λύση, ο Modiano συνθέτει πρόσωπα μέσα από στιγμιότυπα σχεδόν φωτογραφικά, διατηρώντας την αινιγματικότητα των ηρώων, οι οποίοι ζουν και αναπνέουν στην πιο γοητευτική (για εμάς) εποχή των παρισινών καφέ.
Στα βιβλία του Modiano δεν συμβαίνει σχεδόν ποτέ τίποτα. Κι όμως είναι λες και κάτω από την επιφάνεια της λήθης, ξεχειλίζουν από ένα διαφπρετικο είδος ανθρώπινου βιώματος, ενώ η αισθητική του παραμένει ενδιαφέρουσα ακριβώς γιατί είναι εντελώς δική του. Διαθετει το ταλέντο και την προσήωση να μετουσιώνει σε τέχνη ακόμα και τις πιο θολές εκδοχές της ανάμνησης. Απόδειξη ότι η επιτηδευμένη πολυπλοκότητα δεν είναι απαραίτητο γνώσμα ενός πολυεπίπεδου έργου.
Ένα βιβλίο καθοριστικό που την ατμόσφαιρά του πολλοί επιχείρησαν να μιμηθούν. Αν και το έγκλημα βρίσκεται στο επικεντρο της πλοκής, ο αναγνώστης έχει πολλά να κερδίσει αν προσπερνώντας το στοιχείο αυτό, δώσει την προσοχή του στον πολιτικό χαρακτήρα μιας μεσσιανικής φιγούρας και σαν αλληγορία σχετικά με την ιδέα της εξουσίας απέναντι στους άλλους. Η ιδέα του ανθρώπινου αρώματος υπό το πρίσμα αυτό, γίνεται η αναζήτηση της ουσίας σε σχέση με την ανθρώπινη ταυτότητα, αλλά και την ανθρώπινη τύφλωση. Και η ταινία ωραία αλλά κλασικά, το βιβλίο καλύτερο.
Με το συγκεκριμένο βιβλίο είναι αδύνατο να μην συγκινηθεί κανείς, όποιο κι αν είναι το φύλο, η ηλικία ή συναισθηματική συγκυρία. Είναι σημαντικό και καλογραμμένο. Σίγουρα. Είναι μια καλή ευκαιρια να αφυπνίσουμε την κοιμισμένη μας ευαισθησία; Είναι σίγουρα. That said, είναι τόσο ολοφάνερα τραγικό και σπαραξικάρδιο που πράγματι εκβιάζει τη συναισθηματική απόκριση μ' έναν τρόπο αναλογο με τις χολιγουντιανές ταινίες.
Ο χατζής αποτελεί ένα εξαιρετικό δείγμα ενός ιδιόμορφου μεταπολεμικού λυρισμού, ακόμα και στις περιπτώσεις που γίνεται λιγάκι μελοδραματικός. Το Διπλό βιβλίο, ένα μυθιστόρημα που μοιάζει με συρραφή από διηγήματα, δίνει μια τραγική και συγκινητική εικόνα της προσωπικής εξορίας, της ζωής του μετανάστη και του τρόπου που η ιστορία μεταφράζεται σε μικροαφηγήσεις. Η γραφή έχει διασπαστεί ενώ δεν είναι πάντοτε σαφές τι είναι αλήθεια και τι όχι, εντάσσοντας στην συνολική ιδέα και την διαδικασία της μυθοπλασίας ώς συγγραφική διαδικασία. Για πολλούς ένα από τα πρώτα δείγματα μεταμοντέρνας γραφής, η οποία όμως δεν εξαντλείται ούτε στο ελάχιστο στο φευγαλέο και το παιχγνιώδες, αλλά φιλοδοξεί να αποδώσει την ελληνική μεταπολεμική ταυτότητα όπως πραγματικά είναι: αντιφατική και κατακερματισμένη.
Παρά την καχυποψία που συνοδεύει την ηρωίδα που είναι και η ίδια επιτυχημένη συγγραφέας (με την έννοια ότι κινδυνεύει να υποπέσει στην υπερβολική αυτοαναφορική εσωστρέφεια), βρήκα το πρώτο μέρος της τριλογίας καλογραμμένο και αυθεντικό. Την πρωταγωνίστρια, αν και αφηγείται σε πρώτο πρόσωπο τα έργα και τις ημέρες ανθρώπων λίγο πολύ περαστικών, καταφέρνουμε να τη γνωρίσουμε από την κριτική της, την συμπαράσταση ή την επιφυλακτικότητά της απέναντι στις προσωπικές ιστορίες τους, αποκαλύπτοντας σαν σε καθρέφτη πολύ περισσότερα για τον εαυτό της απ' όσα θα μπορούσαμε να αποκομίσουμε ακόμα και με έναν καθαρά συνειδησιακό λόγο.
0
Μαγικός ρεαλισμός
Το βιβλίο του Γκαλάν ξεκινάει και πριν καλά καλά το καταλάβεις έχει φτάσει στη μέση. Οι ήρωες έχουν κάτι από Marquez, :όπως και οι βασικοί τρόποι που αναπτύσσεται η πλοκή.Κατάρες, θρύλοι, προκαταλήψεις και σημάδια αποτελούν την κινητήρια δύναμη του βιβλίου, ενώ οι χαρακτηρες, σαφώς μη ρεαλιστικοί, έχουν κάτι που μπορεί να κρύβει μια συγγένεια του ελληνικού πνεύματος και της λατινοαμερικάνικης κουλτούρας.
Στα μέτρα του Κιβωτίου του Αλέξανδρου αλλά σαφώς λιγότερο καφκικο, απεικονίζει με άνδρες γραμμές, χωρίς να κατονομαζει, την ζωή του στρατοπέδου κ της εξορίας. Αποτυπώνει τη βίαε ώμο κ συγκλονιστικο τρόπο καθώς κ την ταυτότητα (την έλλειψη της) μέσα στο ολοκληρωτικό καθεστώς. Για την μεταπολεμική πεζογραφία είναι έργο σταθμός.
0
Αnd the waves broke on the shore
To ωραιότερο βιβλίο της Woolf. Το ωραιότερο βιβλίο του υψηλού μοντερνισμoυ. Το πιο αριστοκρατικο ύφος και η μεγαλύτερη καλλιτεχνική ευαισθησία. Τα πρόσωπα αρχετυπικα δοσμενα. Ένα playpoem όπως το χαρακτηρίζει η ίδια που συνδυάζει όλες τις αρετές της πρόζας, της ποίησης και το δραματικού μονολογου. Η συνειρμικη γραφή σε συνεπαίρνει χωρίς να εκβιάζει την ερμηνεία και η επιτήδευσης γίνεται μέσο δεξιοτεχνίας και λυρισμου. Όχι εύκολο βιβλίο αλλά αξέχαστο.
Βαθιά μελαγχολικό βιβλίο. Όχι ακριβώς πεζό. H απώλεια δοσμένη με ευαισθησία και με εντονο το κλίμα του Poe και της αμερικανικής ποίησης, κατορθώνει να συγκινήσει ακόμα και τον πιο σκληρόκαρδο αναγνώστη.
Όταν ο Camus περνάει στη δοκιμιακή καταγραφή της έννοιας του φόνου και της εξέγερσης, από τη στιγμή που φτιάχνει καφέ και δεν αυτοκτονεί, ξεκινά η πραγματική στάση ζωής, μια από τις πολλές πτυχές του υπαρξισμού γενικότερα. Βιβλίο που σε βοηθά να κατανοήσεις, όχι πάντα αμερόληπτα σαφώς, μεγάλα κομμάτια της ανθρώπινης σκέψης, και ταυτόχρονα κατάθεση του μεγαλύτερου πολιτικού και ηθικού προβληματισμού εδώ και αιώνες. Ο σκοπός αγιάζει τα μέσα; Το πιο αιρετικό του βιβλίο που προκάλεσε ποικίλες ανταποκρίσεις από φίλους και εχθρούς, προσωπικά θεωρώ πως μίλησε κατευθείαν στη συνείδησή μου.
Το αγαπημένο μου της σειράς. Ξαναδιαβάζοντάς το είναι σαν να γυρνάω σπίτι. Το καλύτερο δώρο σε όποιον αναρωτιέται που βρίσκεται η μαγεία της ανάγνωσης.
Το καλύτερο του Ντοστογιέφσκι;Μάλλον όχι. Η αρχή της ντοστογιεφσκικής ιδιοφυϊας; Σίγουρα ναι. Μαζί με το Υπόγειο, η απαρχή του μεγαλείου του Ρώσου συγγραφέα, μια σπουδή στην ανθρώπινη ψυχή και τις αντιφάσεις της, από τους πρώτους διπολικούς, σατανικούς και αγγελικούς χαρακτήρες που εξερευνούν τα όρια της ηθικής και της ανηθικότητας με υπαρξιακούς, φιλοσοφικούς και πάντως απόλυτα καλλιτεχνικούς όρους.
Ο Gogol και στα δύο του αυτά κείμενα διδάσκει τον κόσμο την ειρωνεία. Βιβλία σταθμός για κάθε συγγραφέα που παίρνει στα σοβαρά τον κόσμο, χωρίς να παίρνει υπερβολικά σοβαρά τον εαυτό του. Οι αφηγήσεις είναι μικρές, τα σχήματα απλά, η ουσία τους πανανθρώπινη. Δύο απογυμνωμένα αριστουργήματα χωρίς στολίδια, φιλολογικά τεχνάσματα και περιττά βάρη.
Το βιβλίο το διάβασα πολύ ευχάριστα, βυθίστηκα στην ιστορία, ενδιαφέρθηκα για τα πρόσωπα και ακολούθησα τα γεγονότα. That said, η εξεζητημένη λάμψη των Μπάλτιμορ και η επιφανειακή προσέγγιση του πλούτου και της δυστυχίας του και πολλά σημεία καλογραμμένου μελοδράματος είναι αυτά που το καθιστούν ένα μέτριο βιβλίο.
...ή οι "ουσίες" μιας θρησκείας. Παρακαλώ οι συντηρητικοί να απέχουν από την ανάγνωσή του. Το beat που ξεκίνησε με μια θρησκευτική διάσταση, περιλαμβάνει συγγραφείς κατά κόρον αυτοβιογραφικούς. Τα ναρκωτικά, το ταξίδι, η αξία της στιγμής, η ποίηση και η παράβαση, όλα συνοψίζονται Στο Δρόμο. Βιβλίο που αποπνέει ακόμα την μεγαλύτερη ανάγκη του κάθε αναγνώστη για φυγή, για συναναστροφή και ταυτόχρονα απομόνωση. Η μετάφραση καλή, το πρωτότυπο ακόμα καλύτερο. Ένα βιβλίο που σε διαφθείρει με τον καλύτερο τρόπο.
Με κίνδυνω να ακουστεί υπερβολικό εμένα ο Στόουνερ μου θύμισε ήρωες της κλασικής λογοτεχνίας στα μέτρα των μεγάλων λογοτεχνικών ηρώων, ντοστογιεφσκικών, ζολαδικών και άλλων. Τοποθετημένο ανάμεσα σε δυο πολέμους που φωτίζουν απλά ως background ένα ουδέτερο σκηνικό στην απομακρυσμένη Αμερική, η σύρραξη επηρεάζει τον Στόουνερ με μη κραυγαλέο τρόπο, ενώ η προσπάθειά του να ζήσει με τη ζωή του και να συμβιβαστεί με τα δεινά της αλλά και η απόπειρα να απαγκιστρωθεί από αυτά, κάνουν το βιβλίο διαχρονικό και ευαίσθητο. Για τους nerds της λογοτεχνίας, η ικανοποίηση θα βρεθεί επίσης στις αρκετές αναφορές σε κλασικά λογοτεχνικά έργα κυρίως της αγγλικής και κλασικής παράδοσης και φυσικά σε αυτό που πιστεύω πως αποτελεί το δεύτερο νοημα του Στόουνερ: τη σχέση του ήρωα με τους μαθητές και την επιστήμη του, την ακεραιότητά του εντός του πανεπιστημιακού κατεστημένου και τι τελικά χρειάζεται κανείς για να γίνει πραγματικός δάσκαλος.
Υπερβολικά ρομαντικό για τα γούστα μου όταν το πρωτοδιάβασα, κέρδισε τη θέση του στην λίστα μου όταν συνειδητοποίησα πως κάθε φορά σχεδόν που διάβαζα μια ερωτική ιστορία, ανέτρεχα στους ήρωες του λεμονοδάσους σαν δείγμα γραφής και ρομαντικ΄ςη ευαισθησίας.
Ο Κοροβίνης έχει το χάρισμα του ύφους. Κάθε ήρωας, με τη δική του υπόσταση, λες και τον βλέπεις απέναντί σου, κατορθώνει να μιλάει με τη δική του φωνή, μια φωνή αναγνωρίσιμη και πηγαία. Η ιστορία του Παγκρατίδη είναι εν πολλοίς γνωστή στους περισσότερους. Ο τρόπος όμως που χειρίζεται ο συγγραφέας τις σπαρακτικές εξομολογήσεις των κοντινών του ανθρώπων, με αποκορύφωμα τα δάκρυα της μητέρας του, είναι τόσο αριστοτεχνικός που με κάθε ανάγνωση είναι λες και συντελείται το έγκλημα εκ νέου. Ένας από του καλύτερους πεζογράφους του καιρού μας, που δεν μιμείται και δεν φλυαρεί και κάνει την αργκό και τη βωμολοχία υφολογική πρακτική.
0
Κλασικός Καραγάτσης
Πάντα ευχάριστο να διαβάζει κανείς τους βουτηγμένους στα ένστικτα ήρωες του Καραγάτση. Αν και πρέπει να παραδεχτώ ότι σε σημεία μου φάνηκε υπερβολικό (πόσοι τρόποι υπάρχουν να περιγράψεις ένα γυναικείο πόδι;), αγάπησα πολύ τον Γιούγκερμαν και όλους τους παρηκμασμένους αστούς και μικροαστούς που τον περιτριγυρίζουν. Το τέλος του δεύτερου τόμου το βρήκα μαγικό, και σίγουρα η πιο ενδιαφέρουσα κορύφωση είναι η παράδοση του ίδιου του συγγραφέα από τον ντετερμινισμό της αρχής στην αποδοχή των δυσδιάκριτων ορίων πραγματικότητας και φαντασίας.
Παράδειγμα ενός κειμένου που ακόμα και αν οι στίχοι του γραφτούν στην πίσω πλευρά συσκευασίας δημητριακών θα είναι αδύνατο να γίνουν κλισέ και τετριμμένοι.
Μεγαλώνοντας μαθαίνουμε να αγαπάμε το ύφος του Παπαδιαμάντη και όλη την εκζήτηση της καθαρεύουσας και των ιδιωματισμών του. Αυτό ισχύει για όλα του τα έργα, αλλά για τη φόνισσα συγκεκριμένα είναι ένα ανεξάντλητο κείμενο, το οποίο επανέρχεται συνεχώς όπως μόνο τα κλασικά έργα μπορούν να το κάνουν. Εφάμιλλο των μεγάλων έργων της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας χωρίς δεύτερη σκέψη.
Το ζευγάρι των Αμερικανών που κατηγορήθηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο έχει εμπνεύσει από τραγούδια ως πίνακα του Πικάσο. Αναμφίβολα η μεταφορά της ιστορίας με τους Isaacson του Doctorow αποτελεί πρότυπο διάσπασης, πολυσυλλεκτικότητας και αποκέντρωσης της γραφής, μέσω της οποίας δίνεται η πραγματική εικόνα της ψυχροπολεμικής αμερικανικής ηπείρου, αυτής της μετανεωτερικής Disneyland. Το βίωμα ωστόσο γίνεται συλλογικό, μέσωτης ιστορικότητας της πλοκής και ατομικό, μέσα από τις ψυχικές διαταραχές του Ντάνιελ και της αδερφής του στη "ζωή μετά".
Το βιβλίο αυτό αποτελεί απόδειξη πως ο σαρκασμός και η αυτουπονομευση μπορούν να μετατρέψουν σε αφορμή για πικρή διασκέδαση ακόμα και την πιο θλιβερή κατάσταση, εκείνη του επικείμενου θανάτου.
Στη σκιά του Confiteor ειναι εύκολο να μη δοθεί η δέουσα προσοχή. Πολύ λυρικό ύφος, ακόμα κ οι περίπλοκες διατυπώσεις δίνονται με γοητεία. Προσωπικό κ πολιτικό την ίδια στιγμή, όπως ταιριάζει εν γένει στην ανθρώπινη φύση.
Από τις καλές στιγμές του βραβείου Booker. Κάπως δυστοπικο και με πολύ ιδιαίτερη γραφή, χωρίς ονόματα, τόπους και σημεία αναφοράς, γίνεται μια καθολική δυστοπικο αφήγηση της ευάλωτη φύσης μας μέσα σε καθεστώτα ολοκληρωτισμου κ σε πολιτικές κ κοινωνικές διαιρέσεις.
Ένα βιβλίο σταθμός, όπου γίνονται λίγα πράγματα κ ταυτόχρονα συμβαίνουν τα σημαντικότερα γεγονότα στη σύγχρονη σκέψη. Θέλει κόπο και χρόνο αλλά σίγουρα ανταμείβεται στο τέλος ο αναγνώστης. Η ίδια η έννοια του φιλοσοφικου μυθιστορηματος.
Υπέροχο από τη αρχή προς το τέλος. Ο λόγος της ιστορίας συνδιαλεγεται με τον λόγο της τρέλας, σε μια κωμικότραγική αφηγηγηση της ζωής της ηρωίδας, βάζοντας στο κέντρο του φακουτη ζωή στο περιθώριο την εποχή του πολέμου.
Πάντα το πρώτο βιβλίο που μου έρχεται στο μυαλό όταν με ρωτάνε τον αγαπημένο μου τίτλο. Ολοκληρωμένο, φιλοσοφικό, δαιμονικό, σχολιάζει τις ρωσικές αναρχικές τάσεις σε μια περίοδο πολιτικού και υπαρξιακού αναβρασμού, υποβάλλοντας μ' έναν τρόπο που μπορεί να επιτύχοουν μόνο οι μεγάλες ιδέες.
Ένα βιβλίο του 18ου αιώνα που μοιάζει να ταξίδεψε από το μέλλον. Από τα καλύτερα δείγματα μεταμυθοπλαστικής αφήγησης, με ιδιαίτερο χιούμορ κι ένας χαρακτήρας που μπαίνει στην καρδιά του αναγνώστη. Αν και σε ορισμένες περιπτώσεις γίνεται λίγο κουραστικό λόγω της θραυσματικής γραφής του, οφείλει να το διαβάσει κάθε λάτρης του μοντέρνου μυθιστορήματος.
Το συγκεκριμένο βιβλίο, αν και ογκώδες, με πολλές και διαφορετικές πληροφορίες που ενίοτε πλησιάζουν το δοκίμιο, κατορθώνει να σχολιάσει την ταυτότητα μέσα στον πολυπολιτισμικό κόσμο, τον τρόπο που η Δύση αντιλαμβάνεται την Ανατολή, αλλά με ήρωες καθαρά νεωτερικούς, που ζουν όχι στο περιθώριο αλλά στο κέντρο της παγκόσμιας πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης. Πρωτότυπο και πολύ ενδιαφέρον
Δεν υπάρχει βιβλίο που να συνδυάζει τόσο εύστοχα αλλά και τόσο εκτεταμένα το στοιχείο του δοκιμιακού λόγου και της ιστορικής αφήγησης με την καθαρή μυθοπλασία.Στο παγωμένο ισλανδικό σκηνικό, ο συγγραφέας στοχάζεται πάνω στην έννοια του Άλλου, στο Ολοκαύτωμα και τις πάσης φύσεως παγιωμένες προκαταλήψεις του μεταπολεμικού δυτικού κόσμου, συνδυάζοντας την καλλιτεχνική επιστημονική και ψυχαναλυτική ματιά.
Ο Henry James, ειδικός στην τέχνη της αφήγησης, δημιουργεί ένα σύμπαν ατμφοσφαιρικό και μυστηριώδες αφήνοντας το τέλος του ανοιχτό προς κάθε πιθανή ατομική και συλλογική ερμηνείο.
Οι Άσωτοι αποτελούν μια συλλογή διηγημάτων με αυτοτέλεια αλλά και ισχυρούς δεσμούς μεταξύ τους, με τους ήρωες να αναδύονται από ένα κοινό αφηγηματικό σύμπαν, το σύμπαν του καιρού μας. Αν και αρκετά στυλιζαρισμένη γραφή, απηχεί μία τάση προς την ανάδειξη και την παρωδία της επιθυμίας των ατόμων να βρουν μια ξεχωριστή ταυτότητα σ' έναν απαιτητικό και ανώνυμο κόσμο. Η γραφή παρά την εγκεφαλική της διάσταση, ρέει αβίαστα και οι ιστορίες διαβάζονται χωρίς διακοπή.
Ο τίτλος, αν και απόλυτα ταιριαστός με το περιεχόμενο του βιβλίου, ίσως μπορεί να θεωρηθεί παραπλανητικός. Η αισιοδοξία που απηχείται από το κείμενο δεν πηγάζει ούτε από την νοσταλγική παρουσίαση του παλιού Παρισιού, ούτε από μια αίσθηση εκρηκτικής χαράς που θα έκανε τους ήρωες να μοιάζουν με μεταπολεμικές καρικατούρες. Η αθεράπευτη αισιοδοξία των πρωταγωνιστών προκύπτει από την έντονη θέληση για ζωή μετά από έναν πόλεμο που στιγμάτισε πολλαπλά τις ζωές τους, η οποία εκδηλώνεται εν μέρει με μια ανορθόδοξη αντίληψη σχετικά με την ανθρώπινη ταυτότητα και τις ανθρώπινες σχέσεις. Οι ήρωες μοιάζουν αφελείς αλλά διαθέτουν βάθος, χωρίς σοβαροφάνεια και χωρίς εξιδανικεύσεις. Από το Αλγέρι, τις όχθες του Σηκουάνα, τη Βουδαπέστη, την Πετρούπολή, τη Μόσχα ή την Αθήνα, συγκεντρώνονται στα παριζιάνικα μπιστρό που μάθαμε από τον Sartre για να παίξουν σκάκι, να τσακωθούν, να θυμηθούν και να ξεχάσουν. Η αισιοδοξία τους, δεν θεραπεύεται, αλλά κυρίως δεν είναι κλισέ και γλυκανάλατη. Το τέλος, ευτυχώς, δεν απογοητεύει.
0
Μια ιδιαίτερη φωνή της σύγχρονης διηγηματογραφίας
Σπανίως μια συλλογή διηγημάτων κάνει τέτοια αίσθηση στο ευρύ κοινό. Διαβάζοντας τη συλλογή αυτή του Δημοσθένη Παπαμάρκου, εν μέρει από περιέργεια και με κάποια, - ας το παραδεχτώ- , καχυποψία, διάβασα ορισμένα από τα πιο δυνατά διηγήματα των τελευταίων ετών. Η θεματική της συλλογής μοιάζει οικεία αλλά βρίσκεται πολύ μακριά από το τετριμμένο. Μπορεί το βίωμα του πολέμου και της μικρασιατικής καταστροφής να πλανάται σε όλες τις μικροϊστορίες των διάφορων ηρώων, ωστόσο στο επίκεντρο τίθεται κυρίως ο άνθρωπος που συνεχίζει τη ζωή του μετά το πέρας της καταστροφής. Εκείνο που συνδέει τα διηγήματα μεταξύ τους, δεν είναι άλλο από τις μνήμες που αναδύονται και από τη λήθη που με τόση λαχτάρα προσδοκούν οι εμπλεκόμενοι. Τι απέγιναν ποι άνθρωποι που πολέμησαν; Πώς τα τραύματα που τους άφησε ο πόλεμος, η απώλεια και ο ξεριζωμός καθορίζουν την μετέπειτα ζωή τους; Πόσα γυρίσματα είχε όντως ο καιρός για όλους και πόσο εύκολη ήταν η ζωή που ακολούθησε; Καταπιεσμένη σεξουαλικότητα, μετανάστευση και μια τραυματική εξοικείωση με τον κόσμο του αίματος και της βίας είναι μόνο μερικά από τα θέματα που θίγονται στην παραπάνω συλλογή. Κάθε διήγημα διατηρεί μια αναπάντεχη καταληκτήρια φράση, που δίνει το πραγματικό πλαίσιο μιας εξιστόρησης και η ιδιωματική γλώσσα, αν και δύσκολη στην αρχή, δίνει στα κείμενα έναν τόνο πραγματικής ειλικρίνειας, αφού έτσι μιλούν εκείνοι που έχουν πράγματι τέτοιες ιστορίες να αφηγηθούν. Το ζητούμενο δεν είναι το ηρωικό έπος ή το μεγαλείο της αντίστασης, αλλά τα θραύσματα που μετά το τέλος δεν αφήνουν ακέραιο ούτε ένα πρόσωπο. Τα δύο τελευταία διηγήματα, το «Γυάλινο μάτι» και το «Νόκερ», θα διαβάζονται για καιρό με την ίδια ταραχή, όπως τη στιγμή της έκδοσής τους.