να βιβλίο-σταθμός για την ελληνική λογοτεχνία, πολύ πρωτοποριακό και αμφιλεγόμενο για τα δεδομένα της εποχής του. Πραγματεύεται τον θρύλο γύρω από το πρόσωπο του Πάπα Λέοντα Η' που έζησε τον 9ο αιώνα και φημολογούνταν πως ήταν γυναίκα. Ο Ροΐδης χρησιμοποιεί τον πυρήνα της ιστορίας, όπως αυτή περιγράφεται από παλαιότερους χρονογράφους, και τη διανθίζει με δικά του αφηγήματα σχετικά με τη ζωή της Ιωάννας πριν την ανάρρησή της στον παπικό θρόνο. Το πρωτότυπο κείμενο είναι στην καθαρεύουσα, κάτι που καθιστά δύσκολη την άναγνωση μερικές φορές, ενώ στη δημοτική το διάβασμα είναι πολύ πιο εύκολο, όμως αφαιρεί λίγη από τη γοητεία του κειμένου. Το στιλ του κειμένου είναι αναπόφευκτα λίγο παλλαϊκό και ίσως κουράζει, αλλά η υπόθεση όσο προχωρά το βιβλίο γίνεται όλο και πιο ωραία, ιδιαίτερα με την κορύφωση στο τέλος. Τέλος, το πιο ενδιαφέρον στοιχείο του βιβλίου είναι ο σαρκαστικός τόνος εναντίον πρακτικών της εκκλησίας, γεγονός που οδήγησε και στον αμφιλεγόμενο αφορισμό του Ροϊδη.