ID #4354 | ημερομηνία: 2020-06-16
Χρύσα Βασιλείου | 31 κριτικές
Ένα εξαιρετικό ιστορικό μυθιστόρημα.
Αντικειμενικά,με μία λέξη: ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ. Δεν περίμενα τίποτα λιγότερο από την πένα του αγαπημένου μου συγγραφέα, εξάλλου! Με το μυθιστόρημά του «Καλοί άνθρωποι σε σκοτεινούς καιρούς» ο Arturo Pérez-Reverte μάς αποδεικνύει για άλλη μία φορά γιατί είναι μία από τις πιο δυνατές και ταλαντούχες πένες της γενιάς του.
Βασισμένο σε αληθινά γεγονότα και πρόσωπα, το βιβλίο αυτό αφηγείται την αποστολή δύο μελών της Βασιλικής Ισπανικής Ακαδημίας, οι οποίοι επιφορτίστηκαν με το καθήκον να ταξιδέψουν στο Παρίσι προκειμένου να αποκτήσουν την περίφημη Encyclopédie, γραμμένη από τον Ντ’ Αλαμπέρ και τον Ντιντερό, απαγορευμένη στην Ισπανία εξαιτίας του περιεχομένου της. Οι δύο επιφανείς ακαδημαϊκοί ξεκινούν το ταξίδι τους γνωρίζοντας μεν ότι θα είναι δύσκολο και επίπονο, χωρίς να φαντάζονται όμως ότι μπορεί επίσης να αποδειχτεί επικίνδυνο. Γιατί οι καινοτόμες επιστημονικές ιδέες που αποτυπώνονται στην Encyclopédie δεν γίνονται δεκτές με ενθουσιασμό από όλα τα μέλη της Ακαδημίας· σε μια Ισπανία που ζει στον σκοταδισμό και υπό τον φόβο της Αιώνιας Τιμωρίας και της Ιεράς Εξέτασης, για κάποιους καθετί καινούριο φαντάζει επικίνδυνο.
Παρ’ όλα αυτά, οι δύο ακαδημαϊκοί θα φτάσουν στο Παρίσι, μια πανέμορφη πόλη που όμως βρίσκεται σε αναβρασμό. Βρισκόμαστε στις παραμονές της Γαλλικής Επανάστασης και η πόλη παρουσιάζει δύο όψεις: τη λαμπερή εικόνα με τα πολυτελή καφέ, τα κοσμικά σαλόνια και την αριστοκρατία, και τη σκοτεινή πλευρά του φτωχού όχλου, που αναγκάζεται να υπομένει στερήσεις και να ζει σε απελπιστικές συνθήκες. Οι ήρωες μας θα γνωρίσουν και τα δύο πρόσωπα του Παρισιού, ενώ ταυτόχρονα αναζητούν την περίφημη Εγκυκλοπαίδεια και έχουν τη χαρά να συγχρωτιστούν με επιφανείς προσωπικότητες της επιστήμης, της φιλοσοφίας και του πνεύματος.
Εκτός από την εξιστόρηση των γεγονότων που συνέβησαν στο παρελθόν, ο συγγραφέας αφιερώνει ένα σεβαστό μέρος της αφήγησης στο πώς διαχειρίστηκε ο ίδιος τα στάδια συγγραφής του βιβλίου, από την αρχή έως το τέλος του. Τα κομμάτια παρεμβάλλονται σε πρωτοπρόσωπη γραφή ανάμεσα στην τριτοπρόσωπη κυρίως αφήγηση, αποκαλύπτοντας στον αναγνώστη τις πηγές του και προετοιμάζοντάς τον για ό,τι ακολουθήσει στη συνέχεια. Πρόκειται οπωσδήποτε για ένα πολύ έξυπνο τέχνασμα που κάνει το βιβλίο ακόμα πιο ενδιαφέρον, μιας και δεν κουράζει καθόλου – ο Reverte το αποδίδει με μυθιστορηματική γραφή και όχι με ‘στεγνή’ λογοτεχνική ορολογία και ξύλινη γλώσσα, που θα το έκανε να μοιάζει με ένα επιτηδευμένοι, ανοίκειο και κουραστικό ανάγνωσμα.
Όσοι έχουν διαβάσει βιβλία του συγκεκριμένου συγγραφέα γνωρίζουν καλά πως συνηθίζει να πλάθει τις ιστορίες του με έναν εξαιρετικά πιστευτό και αληθοφανή τρόπο, έτσι που ο αναγνώστης αναρωτιέται αν είναι αληθινά ακόμα και εκείνα τα κομμάτια της πλοκής που -εξακριβωμένα- είναι προϊόντα της φαντασίας του. Έτσι κι εδώ κατορθώνει να συνδυάσει τα όσα συνέβησαν πραγματικά με τη γόνιμη και πλούσια φαντασία του, με το αποτέλεσμα να ξεπερνά τελικά κάθε προσδοκία.
Οι περιγραφές είναι εξαιρετικές. Είτε αυτές αφορούν τις πόλεις του Παρισιού και της Μαδρίτης και τα φυσικά τοπία της διαδρομής, είτε τα πρόσωπα και τις περιγραφές των ρούχων, της συμπεριφοράς, των συνηθειών και του τρόπου σκέψης τους, όλα είναι προσεκτικά μελετημένα μέχρι τη λεπτομέρεια. Ο συγγραφέας διένυσε ο ίδιος το δρομολόγιο που ακολούθησαν πριν από τόσα χρόνια οι δύο ακαδημαϊκοί και κατέγραψε κάθε σημείο του με τη μεγαλύτερη πιστότητα· επιπλέον, μελέτησε τα αρχεία της Βασιλικής Ακαδημίας -όπου είναι και ο ίδιος μέλος-, έκανε αυτοψία στα μέρη του Παρισιού όπου σύχναζαν τότε οι ήρωές του, συμβουλεύτηκε μια σεβαστή βιβλιογραφία για όλα όσα αφορούσαν την εποχή και τα σημαίνοντα πρόσωπά της… Αποτέλεσμα, ένα λεπτομερώς προσεγμένο ανάγνωσμα που σέβεται τον αναγνώστη, τον συγγραφέα του, τα αναφερόμενα σ’ αυτό πρόσωπα ή γεγονότα και, πάνω απ’ όλα, τον ίδιο του τον εαυτό.
Μπορεί η συνεχής δράση και οι ανατροπές να βρίσκονται σε δεύτερο πλάνο, όμως η γραφή και το περιεχόμενο μας αποζημιώνουν γι’ αυτό. Εντρυφώντας σε αναφορές και πηγές για βιβλία, πρόσωπα και καταστάσεις εκείνης της εποχής, ο συγγραφέας ‘βομβαρδίζει’ το κοινό του με πληροφορίες, με έναν τρόπο όμως που κάνει τον αναγνώστη να επιζητεί περισσότερες. Εξάλλου, τα θέματα που κυριαρχούν στην πλοκή είναι κάτι παραπάνω από ικανά να διατηρήσουν αμείωτο το ενδιαφέρον: οι άνθρωποι και οι ιδέες του Διαφωτισμού, οι κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές συνθήκες στα τέλη του 18ου αιώνα σε Ισπανία και Γαλλία, αλλά και οι συνθήκες στις παραμονές της Επανάστασης είναι μερικά από αυτά.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η σκιαγράφηση των ηρώων. Από τον ίδιο τον συγγραφέα -που βάζει μοιραία τον εαυτό του στη θέση ενός από αυτούς- και τους κεντρικούς ήρωες, δύο αξιότιμους και «καλούς ανθρώπους», όπως μαρτυρά και ο τίτλος, μέχρι τον ‘κακό’ της υπόθεσης, όσους αποτελούν τον κύκλο των δύο ηρώων σε Μαδρίτη και Παρίσι, αλλά και όσους σύγχρονους βοήθησαν τον συγγραφέα στην έρευνά του. Όλων οι προσωπικότητες ξεχωρίζουν με το δικό τους προσωπικό φως, χαρίζοντας ενέργεια και ζωντάνια στην αφήγηση.
Το «Καλοί άνθρωποι σε σκοτεινούς καιρούς» είναι ένα μυθιστόρημα για τους φανατικούς αναγνώστες του συγγραφέα· για όσους αγαπούν τα ιστορικά γεγονότα και τα βιβλία ανάλογου περιεχομένου· για τους βιβλιόφιλους οπωσδήποτε· για όσους ψάχνουν ιστορίες ξεχωριστές, καλογραμμένες και χορταστικές, που αφήνουν πάντα μια γλυκόπικρη γεύση στο τέλος. Γλυκιά γιατί όντως κάθε σελίδα άξιζε τον κόπο, και πικρή γιατί δεν μπορείς να γυρίσεις τον χρόνο πίσω και να τη ξαναδιαβάσεις με τον ενθουσιασμό εκείνου που το κάνει για πρώτη φορά.