ID #47648 | ημερομηνία: 2021-03-05
Δελλή Χαρά (μη εγγεγραμμένος χρήστης) |
78 κριτικές
Παραθεριστής
Ο συγγραφέας Γεώργιος Ελ. Τζιτζικάκης επιστρέφει στα λογοτεχνικά δρώμενα με το βιβλίο του Παραθεριστής, από τις Εκδόσεις Κάκτος.
Πρόκειται για ένα καθ’ όλα διαφορετικό ανάγνωσμα. Ένα θεραπευτικό άνοιγμα ψυχής για την κατάθλιψη, για τα ατομικά ρίσκα, για την αστάθεια, για τις μύχιες συγκρούσεις, για τον έρωτα και την παρατήρησή του, για την αγάπη, για την τρέλα, για τις λεπτές ισορροπίες, τον σπόρο της αμφιβολίας, την απογοήτευση. Για την απώλεια, την απόγνωση, τη λήθη, τον φόβο του λάθος τρόπου ζωής, τα λάθη. Τις εμμονές και τον θάνατο. Για τις λιγοστές κρίσεις ειλικρίνειας. Για τις παρεξηγήσεις της κοινής γνώμης. Για τις ήττες που μπορεί να υποστεί κάποιος. Για την προσπάθεια κοινωνικής ένταξης κάποιου παράλληλα με την επιχείρηση διαχείρισης πανικού, πόνων και κατάθλιψης. Ο μη συμβατός με τη μάζα ήρωάς μας καταδύεται στα σκοτάδια του, εντός του για να ξεμπροστιαστεί. Παραθέτει εμπειρίες, αλήθειες, χαρακτήρα και ψυχή. Το ορμητικό ξέσπασμά του φέρνει στο στόχαστρο κάθε δήθεν σημερινό πρότυπο. Κάθε πλασματική εικόνα.
Το μαγικό σου «τίποτα» το υπηρετούν πολλές -λωτοφάγοι του ίματζ και νύχι, φρύδι, μαλλί, καφεδάκι, κινητό και σόπινγκ καθημερινό άνευ του θέραπι. Δεν σπανίζεις. Είν’ η ξεφτίλα ολάκερου του κόσμου και του τόπου και των χρόνων μας, μα δεν το νιώθει κανείς ότι είναι έτσι κι ετούτο αρκεί στη ζωή για να κυλά ανίδρωτη -σωστά;
Ένα ταξίδι αυτογνωσίας κι ανακάλυψης του εαυτού μας καθ’ οδόν για τη μάχη ενάντια στην κατάθλιψη. Ένα σύγχρονο, γνήσιο κι αποκαλυπτικό μυθιστόρημα-πείραμα (εν μέρει αυτοβιογραφικό) υπό μορφή κατάθεσης. Γεμάτο ένταση. Και ίντριγκες. Ίντριγκες σκέψεων και συναισθημάτων. Δηκτικές συγκρούσεις. Τέρψη μετ’ αιχμών.
Δεν πρόκειται για ένα επιδερμικό ανάγνωσμα. Είναι ένα βιβλίο βασισμένο σε πραγματικές εμπειρίες, σαν προσωπικό θεραπευτικό πείραμα. Ένα σμήνος ακάθαρτων και θυμωμένων σκέψεων. Ο Παραθεριστής είναι τελικά ο ήρωας του βιβλίου αυτού ή μήπως ο αφανής ήρωας που κρύβουμε όλοι οι άνθρωποι μέσα μας; Ο μη νευρωτικός, ο μη πικρόχολος, ο μη ανασφαλής, ο μη ψυχωτικός ὑμῶν πρῶτος βαλέτω λίθον…
Πώς θα δουλέψεις ένα πρόβλημα/παρελθοντικό τραύμα αν δεν κατανοήσεις χωρίς περιστροφές τις πραγματικές του διαστάσεις; Αέναος αγώνας θάρρους σε ένα παρόν άνευ ψυχικών αχθών.
Απλώς ξυπνάνε πότε-πότε τα βεελζεβούλια, συνήθως τα χαράματα, σαν θα σκεφτούμε ότι αξίζουμε μιαν αλλιώτικη ζωή που δεν κυνηγήσαμε λυσσασμένα (από βαρεμάρα, βόλεμα, συνήθεια και από τους φόβους μας)· μια καλύτερη ζωή πάντα φανταζόμαστε ότι μας περίμενε εκεί έξω κι ότι προοριζόταν για μας, μα ποιος στ’ αλήθεια ξέρει πώς θα ήτανε;
Κατακερματισμένα εγώ, ανομολόγητα ένστικτα, βαθιά απωθημένα. Καλουπωμένες σκέψεις και συμβιβασμοί. Εικονική ζωή.
Διηγηματική, πρωτοπρόσωπη γραφή, άκρως καυστική. Γλώσσα ωμή, που τσακίζει, δίχως καλλωπισμούς/εντυπωσιασμούς. Σοκάρει με τις μεταφορές και τις παρομοιώσεις της, με τις αλληγορικές βωμολοχίες της. Σπάει κάθε ψεύτικη φούσκα. Ξεχύνεται σαν χείμαρρος. Εισχωρεί σε κάθε άβατο. Τολμηρή ναι, όχι χυδαία. Ελληνικό καλοκαίρι σε κάποιο νησί, ο χρόνος και ο χώρος δράση του παραθεριστή/παρατηρητή μας. Διακοπές μακράς διαρκείας σαν αποτέλεσμα κόπων και στερήσεων. Με σκοπό τη φυγή, την απόδραση. Την ανίχνευση αυτού του διαφορετικού κάτι για δράση και ταξιδιάρικες σκέψεις. Ποια τα αντικείμενα παρατήρησής του; Ποιους κρίνει και γιατί; Τι τον ενοχλεί; Ερωτήματα που αποδεικνύουν την πρωτοτυπία και το ενδιαφέρον που έχει το βιβλίο.
…κάποιες ζωές ποτέ δεν θα χαρούν τη λύτρωση της αλήθειας τους· τρέμουν ακόμα και να την αγγίξουν κάποιοι. Η μοναξιά (και περισσότερο η πίκρα της συνειδητοποίησης και η αποδοχή της) που μαστίζει τον κόσμο είναι τεράστια και δεν κάνει διακρίσεις…
Υπαρκτά γεγονότα ή φαντασιώσεις και λογοτεχνικά δημιουργήματα;
Τα κεφάλαια του βιβλίου αποτελούν ιστορίες (αυτό)βιογραφικές, δοσμένες δίχως «λογοτεχνικούς ελιγμούς». Αληθινά, διδακτικά αφηγήματα -σαν ένα γενικό ψυχογράφημα, σαν εξομολόγηση, σαν ανάλυση του ίδιου του συγγραφέα- που ασυναίσθητα σου περνούν συμβουλές, που αποσπούν και συνάμα ξελαφρώνουν, με αντικείμενο τις στιγμές, τις σχέσεις, τις συμπεριφορές μέσα από δυσκολίες, πάθη, άγχος, τρέλα, ελαττώματα, λάθη. Με έντονη παρουσία του σεξ σαν θέμα συζήτησης ή σκέψης. Όποιος σοκάρεται απ’ την εντιμότητα και την ωμή ευθύνη, ίσως να μην εντάξει το βιβλίο στα γούστα του. Θα ομολογήσω όμως πως ένιωθα αρκετά αιχμηρές κάποιες λέξεις εσκεμμένης σεξουαλικότητας για τις λογοτεχνικές μου προτιμήσεις, άσχετα από θέματα ηθικής ή καθωσπρεπισμού.
Μπορεί να χάσαμε τα πάντα μέσα από τα χέρια μας, αλλά μας έμεινε αυτό που είμαστε και καμιά φορά αυτό που είσαι είναι όλα όσα έχεις και όλα όσα έχεις είναι αυτό που είσαι.
(…)
Νομίζεις ότι αυτό που βλέπεις μέσα στους καθρέφτες είναι και αυτό που είσαι, όμως στην πραγματικότητα βλέπεις τα πάντα ανάποδα!
Ποια αλήθεια είναι θαμμένη μέσα σου και πώς την χρησιμοποιείς; Δράση κι όχι παραίτηση. Ζωή και ρίσκο, όχι συμβιβασμοί.
Ο Γιώργος, ο βασικός ήρωας, είναι κάποιος που ταυτίζεσαι άνετα μαζί του. Ένας φίλος ή γνωστός σου, εσύ ο ίδιος. Βιωματικός παρατηρητής και παρατηρούμενος ταυτόχρονα. Ένας loser, όπως αυτοσαρκάζεται. Το λάθος του; Υπήρξε ρομαντικός/θύμα στη ζωή και τις επιλογές του και όταν όφειλε να συγκρουστεί και να αντεπιτεθεί για να διεκδικήσει όσα του ανήκαν, αποσύρθηκε παραιτημένος, ηττημένος.
Δεν είμαι σοφός (και ούτε πάντα δίκαιος), δεν είμαι καλά διαβασμένος σε όλα τα θέματα (…), δεν είμαι επαναστάτης, και δεν πιστεύω πως πράγματι μπορώ να αλλάξω τον κόσμο. Μάλιστα, μέσα μου υπερισχύει η θέση πως δεν είναι γραφτό του αυτού του κόσμου να αλλάξει, ίσως γιατί δεν προλαβαίνει πια, ίσως και γιατί δεν το θέλει και τόσο πραγματικά να αλλάξει -τον βολεύει το κάθε είδους βόλεμά του. Νιώθω πως πότισε μέσα μας πολύ βαθιά η παραίτηση και το συμφέρον -ρίζα μοιάζει που πλέον δε χωρά στη γλάστρα της και ξεμυτά απ’ τα χώματα ίσα για να πνίξει τα ίδια της τα άνθη- κι έτσι το μόνο που μου μένει είναι να ελπίζω κάποτε να αλλάξω εγώ, κι ίσως ύστερα μέσα από εμένα και κάποιος λίγος κόσμος- ξέρω… παραείμαι ρομαντικός.
(…)
…πολλές φορές λαθεύω -σκέψεις λίμες που λατρεύουν να λιμάρουν φανταστικές σκηνές εντός μου, μόνο και μόνο για να δούνε αν η σκόνη της ζωής μου πέφτει χάμω σωρός ή την παίρνει το αγέρι κάποιας τόλμης.
(…)
Έδειξα ανεπηρέαστος από τα αχρείαστα σχόλια που σκοπό είχαν να σπρώξουν κάποιον στο να ζητήσει/απαιτήσει/κυνηγήσει/διεκδικήσει/λυσσάξει αγχωθεί για περισσότερα στη ζωή του. Δεν ήμουν ένας τέτοιος άνθρωπος… Δεν ήμουν κάποιος που έδινε τις μάχες και τις κέρδιζε. Ήμουν κάποιος χαμένος. Ένας loser που προσπάθησε για το καλύτερο και όμως έχασε… κι ύστερα κουράστηκε.
Προκλητικός, ειρωνικός, ωμός, οργισμένος. Ένας δύσκολος γκρινιάρης. Βιώνει την αγάπη και συνάμα την αποστροφή. Νιώθει ηττημένος, μόνος. Πηδάει στην πλάστιγγα των συναισθημάτων και ό, τι γίνει. Επιλέγει να ξεδιπλώσει την ψυχή του χωρίς φόβο. Μα δεν απομακρύνεται. Είναι ο δήμιος των λάθος επιλογών και πράξεών του. Μέσα από τα μάτια του -τις σκέψεις, τις πράξεις, τη διάδρασή του με τον κόσμο- ο αναγνώστης βυθίζεται σε μια ιστορία με πολλές κοινωνικές προεκτάσεις, ενώ καταπιάνεται με τον «ψυχολογικό ρεαλισμό» ενός απογοητευμένου ατόμου. Ομοφυλοφιλία, ρηχές κι επιφανειακές σχέσεις, τα μέσα κοινωνικής αποχαύνωσης (εεε, δικτύωσης). Ο Παραθεριστής θέτει ερωτήσεις και έρχεται αντιμέτωπος με διλήμματα, αναιρέσεις και επαναπροσδιορισμούς. Κρίνει για να κρίνεται. Παίζει με τα όρια. Αφουγκράζεται ανησυχίες, σκέψεις και φόβους. Ακούει, σκέφτεται, συλλέγει αποκρυπτογραφημένες κινήσεις, ματιές, σκέψεις κι αντιδράσεις. Μάχεται το ψέμα, την αρπαγή, την εξαπάτηση, την κοροϊδία, τον ανέντιμο δόλο. Νοσταλγεί το φιλότιμο.
Γιατί τα ομορφότερα πράγματα είναι εκείνα που δεν συμβιβάστηκες για να τα έχεις.
Μοναξιά του κόσμου, λαχτάρα, ελπίδα λίγης απρόσωπης ηδονής, αναζήτηση ενός αγγίγματος. Μαυρίλα και απομόνωση. Έλλειψη ονείρων, έλλειψη στόχων. Πιο γνώριμοι οι πόνοι, τα βάσανα, η διάλυση και η υποχώρηση παρά οι μάχες, η ελπίδα, το θάρρος και η λύτρωση που απαιτούν προσπάθεια και ριζικές αλλαγές διαδρομής.
Κανένας μας δεν θα προλάβει να κάνει όλα εκείνα που επιθυμεί σε μια ζωή, όμως όσοι το σκέφτονται είναι εκείνοι που δυστυχούν και εκείνοι χάνουν διπλά τις ευκαιρίες για να ζήσουν.
Δεν αποτελεί ένα επιδερμικό ανάγνωσμα. Μάλλον ένα ορμητικό κι εκρηκτικό σύνολο. Κατά τη διάρκεια της αφήγησης ερχόμαστε αντιμέτωποι με τις περασμένες εμπειρίες του παραθεριστή, με το γήρας και τα νιάτα, με τη ζωή και τον θάνατο, με την ουσία και το περιτύλιγμα -το όλο φαίνεσθαι- των πάντων, με τη δύναμη και τα ναρκωτικά, τα ξέφρενα πάρτυ, με την ασθένεια και την τρέλα, με την σεμνοτυφία, τα κουτσομπολιά και τον περίγυρο. Μας καλεί ν’ αναστοχαστούμε, ν’ αναλογιστούμε τι κρύβεται πέρα από την επιφάνεια και να στραφούμε στον εσωτερικό μας κόσμο, όσο κι αν πονά. Γιατί η λήθη συνηθίζεται εύκολα όσο ζωές προγραμματίζονται, γιατί λίγη “αυτοφροντίδα” επιβάλλεται.
Κείμενο ρεαλιστικό, άμεσο και βαθιά αληθινό, όσο αληθινές και σκληρές είναι οι περιπέτειες στη ζωή της Σοφίας, του Έρνι, της Μαρίας, της Τζέσι… Λόγος ευθύς, θρασύς, κοφτός, κυνικός, καυστικός, αλληγορικός, έντιμα σκληρός, με καθαρές σκέψεις και εικόνες, με μεταφορές, με μεστά αλλά αντικρουόμενα συναισθήματα. Ίσως διχάσει τους μέσους αναγνώστες. Σαν μια καταθλιπτική γροθιά που καταλήγει να μοιράζει φως…
Εντέλει, η όποια ευτυχία προσδοκάς να ζήσεις στη ζωή σου δεν θα έρθει μόνη της, εσύ θα πρέπει να την προκαλέσεις και να τη δημιουργήσεις, ενώ συνήθως έρχεται μετά από δεκάδες πίκρες και εκατοντάδες αποτυχίες μας. Οι ήττες μας είναι αυτές που μας ωθούν να δούμε το λάθος μας, να το διορθώσουμε και να κερδίσουμε μια επόμενη μάχη (ακόμη κι αν ώς τότε ηττηθούμε δεκάδες ακόμη φορές).
Διέγερση πνεύματος κι αισθήσεων. Αποδοχή λάγνων σαρκικών απολαύσεων.
Αρκετά διλήμματα βασανίζουν τον αναγνώστη. Ελευθερία ή δέσμευση; Μοναξιά ή σχέση; Αλήθεια ή συμβιβασμοί; Ζωή ή απωθημένα; Το παρελθόν μπορεί να αψηφηστεί και όλα τα στεγανά να καταρρεύσουν.
Κάθε βουνό για να το ανηφορίσεις και να μη σε διαλύσει, θα πρέπει να ξεφορτώσεις κάμποσα φορτία που σου βαραίνουν την πλάτη.
Μπερδεμένες ενοχές και ήττες σε μια ιλαροτραγωδία στον αυτοκινητόδρομο χιλιομέτρων ενός λεηλατημένου οδοστρώματος ονείρων και προσδοκιών.
Το βιβλίο Παραθεριστής σε παρασύρει. Σε ωθεί -θέλοντας και μη- να αναμετρηθείς με τον εαυτό σου, γεννά βαθιές σκέψεις. Σκοπός του είναι να προσγειώσει ανώμαλα και να καταβαραθρώσει κάθε τι ψεύτικο ή υπερβολικό. Να στιγματίσει κάθε εξωτερική γυαλάδα που κρύβει ένα κενό κουφάρι. Να χλευάσει κάθε μάσκα, πόζα ή υποκριτική αντίδραση. Να θίξει τα κακώς κείμενα και τη διαφάνεια των ημερών. Να στηλιτεύσει κάθε ανοχή ή αδιαφορία που επισκίασε αξιοπρέπειες. Να διαλύσει όλες τις ενοχές και την “ψευτοηθική” δίνοντας προβάδισμα στο αυθεντικό.
Απευθύνεται σε κάθε ερευνητή της πραγματικής ουσίας, σε όποια μονάδα βιώνει το περιθώριο, την ατυχία, τη θλίψη, στους διεκδικητές όσων νιώθουν ότι αξίζουν, όσων δικαιωματικά τους ανήκουν, σ’ εκείνους που βρήκαν το σθένος και το θάρρος ν’ αρχίσουν μια αισιόδοξη νέα σελίδα, σε όποιον κυνηγά τα όνειρά του και την ευτυχία παρά τους χαοτικούς κραδασμούς εντός κι εκτός. Στα άτομα με τάσεις αυτοκαταστροφής, με θανάσιμα άγχη διαφυγής από μια ψυχοφθόρα καθημερινότητα. Για τους αποφασισμένους διώκτες των τοξικών συναισθημάτων, των ταμπού, των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων.
Μερικές φορές, ένας έξυπνος άνθρωπος αναγκάζεται να μεθύσει για να περάσει την ώρα του με ηλίθιους…
Η ευτυχία βασίζεται στις επιλογές μας. Θα λάβουμε ό, τι αξίζουμε. Υπάρχουν στηρίγματα στον πόνο. Οφείλουμε να ρισκάρουμε εκτός της ζώνης ασφαλείας μας για να διεκδικήσουμε την αλήθεια μας. Ένα πέρασμα η ζωή. Έχουμε χρέος να απολαμβάνουμε την κάθε στιγμή σαν τελευταία, να «σπάμε το μάρμαρο»… Και η ψυχή χρήζει εσωτερικού φωτισμού. Αβεβαιότητα, προδοσία και απιστία πάντα θα καραδοκούν, αλλά πλάι στα προβλήματα κρύβονται και οι χαρές. Ας τις ξετρυπώσουμε επιτέλους απ’ το σκοτάδι τους!